Zabieżki

Szlak czartów mazowieckich został zaprojektowany, aby dawna legenda nie popadła w zapomnienie. Stworzenie ścieżki na motywach starodawnej opowieści, okazało się strzałem w dziesiątkę. Tymbardziej, że nazewnictwo pobliskich form krajobrazu nawiązuje do niej tematycznie. Przejazd "Czarcim dołem" czy wizyta w "Czarcich kościołach" to swego rodzaju smaczek całej wycieczki. Jeśli dodać do tego pagórkowate, wiejskie krajobrazy kolonii Ponurzycy, otrzymujemy blisko 20 km ciekawego, terenowego szlaku.

Szlak ma swój początek w miejscowości Zabieżki, leżącejna południe od trasy Kołbiel - Garwolin. Niezmotoryzowani będą niestety musieli dojechać tu o własnych siłach, najlepiej według załączonego śladu. Będąc w Zabieżkach, swe pierwsze kroki stawiamy w kierunku kościoła, gdzie umieszczono pierwsze oznaczenia (zielone). Wkrótce powiniśmy znaleźć się na piaszczystym trakcie, który raczej nie sprzyja jeździe rowerem. Na szczęście obok tej pułpaki biegnie wąska, utwardzona ścieżka.

Niedaleko znajduje się rezerwat przyrody. Przedmiotem ochrony „ Szerokiego Bagna ” jest głównie okaz torfowiska wysokiego z charakterystyczną florą i fauną. To także ostoja dla łosi i żurawi. Rezerwat nie przyciąga zbyt wielu turystów, głównie za sprawą małej widowiskowości. Wzdłuż trasy rozlega się kilka dużych wydm, w tym największa „ Sępia góra ” , położona kilkaset metrów od osi szlaku. Niestety same oznaczenia bywają niemrawe, dlatego najlepiej mieć ze sobą mapę Mazowieckiego parku krajobrazowego, która pozwoli zaoszczędzić dużo czasu i sił. Cała okolica obfituje w pofałdowane formy wysoczyzny polodowcowej, co dostarcza zwiedzającym malowniczych krajobrazów. Pierwszy fragment wycieczki kończym przy Krzyżu leśników.

Czarcie kościoły

Wkrótce las otwiera się, a oznaczenia wyraźnie wskazują drogę do kotlinki zwanej Czarcim dołem. Niegdyś znajdowało się tutaj olbrzymie skupisko głazów narzutowych. W wyniku prac archeologicznych, odkryto prehistoryczne cmentarzysko grobów kloszowych, pochodzące z czasów rzymskich. W bliskiej okolicy warto zobaczyć rownież wąwóz „ Stok ” , skąd rozlega się widok na miasto Osieck.

Słuchowcy z pewnością usłyszą odgłosy przejeżdżającym po pobliskim wale pociągów. To właśnie tu, zaledwie kilka kilometrów od Czarciego dołu, doszło do jednej z największych w Polsce katastrof kolejowych. 4 czerwca 1981, ok. godziny 15.45, w skutek pomyłki maszynisty na ten sam tor wjechały z przeciwnych kierunków dwa składy : towarowy (wiozący rudę) oraz osobowy relacji Skierniewice - Łuków. Maszyniści w ostatniej chwili zorientowali się, że jadą na siebie.

Było już za późno. Żaden z pociągów nie zdołał znacznie wyhamować. Doszło do czołowego zderzenia, w którego wyniku zginęło 25 osób. O tragicznym popołudnio przypomina dziś już tylko stary pomnik, znajdujący się nieopodal miejsca zderzenia. Tymczasem opuszczamy tajemnicze zakątki Czarciego dołu, kierując rowery na północny - zachód.

Ponurzyca

Wyjeżdżamy z lasu wprost na niewielkie wzniesienie. Mijamy krzyż i zjeżdżamy do kolonii Papizy. Jest to jedna z wielu małych osad, które wchodzą w skład Ponurzycy. Poszczególne kolonie rozmieszczone są w charakterystycznych zagłębieniach terenu : „ po norach ” . Znajdujemy się na jednym z najcenniejszych terenów wiejskich w tej części mazowsza. Zarówno pod względem ukształtowania terenu rodem z mazur, jak i specyficznego klimatu. Wiele pobliskich gospodarstw utrzymuje hodowlę koni, istnieje nawet kilka większych stadnin. Nie powinny zatem nikogo dziwić ślady końskich kopyt na szlaku.

Podążając za oznaczeniami, mijamy kolejne kolonie, oddzielone zazwyczaj od siebie leśnymi zagajnikami. Podróż kończymy niedaleko stacji PKP Kołbiel, skąd wracamy do domu już asfaltem.